بازخوانی مالیات بر ارث (رویکرد فقهی، تاریخی و مقایسه با سایر کشورها)

ارث و انتقال ماترک میت به ورّاث امر مستحدثه ای نیست. در همه تمدن ها و جوامع جهان در طول تاریخ شاهد حضور این موضوع و وضع قوانین روشن برای آن بوده ایم. مسأله مالیات بر ارث به همراه سایر مالیات های متعارف در کشورهای پیشرفته ابداع، وضع و به اجرا درآمد و سایر کشورها نیز با تأسی از آن کشورها قوانینی را وضع و مالیات هایی را اخذ نمودند. این مقاله در صدد بررسی پرسش هایی در این زمینه است که برخی از آن ها عبارتند از: 1- با وجود ارث در صدر اسلام و توجه معنی دار شریعت اسلامی به آن و تبیین احکام جزئی مربوط به آن در کتاب و سنت، آیا اثری از وضع تکلیف مالی بر ارث در آموزه های اسلامی می توان یافت؟ 2- آیا در حکومت های صدر اسلام و حتی سایر خلفا در جامعه اسلامی سابقه ای از مالیات بر ارث وجود دارد؟ 3- در صورتی که پاسخ به پرسش های قبلی منفی باشد، وضع و اخذ مالیات بر ارث در جوامع اسلامی چه حکمی دارد؟ آیا از موارد منطقۀ الفراغ محسوب می گردد؟ 4- مالیات بر ارث در سایر کشورها در چه جایگاهی قرار دارد؟ 5- کدام یک از اسناد (قوانین موجود یا لایحه بازنگری) در ایران، با نتیجه مطالعات سازگاری بیشتری دارد؟ برای بررسی و پاسخ به پرسش های مذکور به روش توصیفی (تحلیل محتوا)، در سه زمینه: ا- بررسی فقهی؛ 2- بررسی تاریخی؛ 3- بررسی وضعیت مالیات بر ارث در سایر کشورهای جهان مطالعه قابل قبولی باید صورت پذیرد و در نهایت قانون موجود و لایحه پیشنهادی، در ترازوی ارزیابی قرار گیرد و نسبت به سازگاری بیشتر هر یک از آن ها با مطالعه انجام شده، اظهارنظر و احیاناً پیشنهاد جایگزین ارائه شود.